Skip to main content

Commodore 65 Computer

De Commodore 65 (ook bekend als C65, C64DX of Commodore 64DX) is een prototype computer ontwikkeld door Commodore International in de late jaren ’80 en vroege jaren ’90. Het was bedoeld als een opvolger van de succesvolle Commodore 64 en zou geavanceerdere functies bieden terwijl het compatibel bleef met de C64. Naar schatting zijn er tussen de 50 en 2000 prototypes verkocht tijdens de faillissement verkoop van Commodore.

Hieronder vind je een overzicht van de Commodore 65:

– Commodore 65 Computer –

Wat is een Commodore 65?

De Commodore 65 is een 8-bit computer ontworpen door Commodore International. Het was de bedoeld als een upgrade van de Commodore 64 maar dan met verbeterde hardware en functionaliteit. Ondanks dat er prototypes werden geproduceerd, werd de C65 nooit officieel uitgebracht vanwege de opkomst van 16-bit en 32-bit computers, zoals de Commodore Amiga.

Kijk ook bij MEGA65 de moderne C65 clone.

Tijdlijn en Context

Commodore 64

  • C64 (Breadbin) kwam uit in 1982
  • C64SX Portable Commodore 64 kwam uit in 1983
  • C64c Kwam in 1986 op de markt
  • C64g kwam uit in 1988
  • C64 Game System was uitgebracht in 1990
  • C65 zou in 1991 worden uitgebracht

Commodore 128

  • C128 werd in januari 1985 uitgebracht

Commodore Amiga

  • Amiga 1000: Gelanceerd in juli 1985. Dit was de eerste computer in de Amiga-lijn en werd geprezen om zijn geavanceerde grafische en geluidsmogelijkheden.
  • Amiga 500 en Amiga 2000: Gelanceerd in 1987, beide modellen waren populair en versterkten de positie van Commodore in de markt voor thuiscomputers en grafisch werk.
  • Amiga 3000: Gelanceerd in 1990, bood verdere verbeteringen in prestaties en grafische mogelijkheden.

Commodore 65

  • Ontwikkeling: Begon rond 1989 en liep tot 1991, toen het project werd stopgezet.
  • Prototypes: Slechts een beperkt aantal (geschat op 50 tot 200) werden geproduceerd voordat de productie werd geannuleerd.

MEGA65

De MEGA65 is uitgebracht in 2022. De Mega65 is een retro-computer die ontworpen is om compatibel te zijn met de originele Commodore 64 en 65. Een retro computer met moderne hardware en functies. Het doel is om een authentieke retro-ervaring te bieden, maar met de betrouwbaarheid en mogelijkheden van hedendaagse technologie. Ben je nieuwsgierig?

Ontdek hier alles over de MEGA65

– MEGA65 Computer –

Idee en Ontwerp

Hoe is het idee en ontwerp tot stand gekomen?

Begin van het project

Het project begon rond 1989 als een poging om de levensduur van de Commodore 64 te verlengen met verbeterde hardwarecapaciteiten.

Ontwikkeling van de Commodore 65

Het project werd geleid door de technici van Commodore zelf. Zij wilden een machine maken die geavanceerder was dan de C64. Het doel was wel om de computer goedkoper te maken dan de Amiga-lijn.

Reden voor de Chronologie

De Commodore 65 was bedoeld als een opvolger van de Commodore 64, maar in een tijd waarin de Amiga-lijn al goed was ingeburgerd. De Amiga-computers waren veel geavanceerder dan de C64 en boden veel meer mogelijkheden op het gebied van grafische weergave, geluid en multitasking. Commodore zag echter nog steeds een markt voor een verbeterde versie van de C64, wat leidde tot de ontwikkeling van de C65.

Marktsituatie

De C65 werd uiteindelijk niet op de markt gebracht omdat de technologische vooruitgang snel ging en de focus van Commodore verschoven was naar de Amiga-lijn en de opkomende PC-markt. De Amiga-computers, met hun 16-bit en later 32-bit architectuur, waren veel geavanceerder dan de 8-bit Commodore 65, waardoor de C65 commercieel niet levensvatbaar was in een markt die snel evolueerde naar meer geavanceerde systemen.

Annulering van de Commodore 65

In 1991, toen Commodore besloot te focussen op de Amiga-lijn en de concurrentie in de PC-markt, werd de ontwikkeling van de C65 stopgezet. Ongeveer 50 tot 200 prototypes werden geproduceerd.

Technische Specificaties

De Commodore 65 heeft indrukwekkende specificaties voor een retro-computer, waaronder:

  • Processor (CPU): Een aangepaste versie van de MOS 6502, genaamd CSG 4510 R3, met een kloksnelheid van 3,54 MHz (sneller dan de 1 MHz van de Commodore 64).
  • Grafische Chip: De nieuwe VIC-III chip (CSG 4567 R5) kan 256 kleuren weergeven uit een palet van 4096 kleuren. Ondersteunde resoluties zijn onder andere 320×200, 640×200, 640×400, 1280×200 en 1280×400.
  • Tekstmodus: Ondersteunt tekstweergave met 40 of 80 kolommen en 25 regels.
  • Synchronisatie: Kan synchroniseren met externe videoapparaten.
  • Geheugen: RAM: 128 KB, uitbreidbaar tot 1 MB. ROM: 128 KB.
  • Geluid: Twee SID-geluidschips voor stereogeluid (de C64 heeft één SID-chip). Geluidsinstellingen zoals volume en filters kunnen apart worden geregeld voor links en rechts.
  • Besturingssysteem: Een sterk verbeterde versie van BASIC, namelijk Commodore BASIC 10.0.

Opslag en Toetsenbord

  • Floppy Disk Drive: Ingebouwde 3½” disk drive.
  • Toetsenbord: 77 toetsen met een richtingstoetsblok in omgekeerde T-vorm.

Aansluitingen en Poorten

Linkerkant:

  • Voeding: +5 V DC bij 2,2 A en +12 V DC bij 0,85 A.
  • Twee controllerpoorten voor bijvoorbeeld joysticks.

Achterkant:

  • Uitbreidingspoort.
  • Seriële poort voor aansluiting van disk drives.
  • Gebruikerspoort (parallelle poort).
  • Twee RCA-connectoren voor stereo-audio.
  • RGB-video, RF-video en composiet video-uitgangen.
  • Poort voor een snelle externe floppy drive.

Onderkant:

  • RAM-uitbreidingslot.

Afmetingen

  • Afmetingen: Ongeveer 46 cm breed, 20 cm diep en 5,1 cm hoog.

– Commodore 65 PCB –

Werking en Gebruik

  • Compatibiliteit: De C65 was grotendeels compatibel met de C64, wat betekent dat veel games en software die voor de C64 waren geschreven, ook op de C65 konden draaien.
  • Gebruik: Net als bij de C64, startte de C65 op in een BASIC-omgeving waar gebruikers direct commando’s konden invoeren of programma’s konden schrijven.
  • Uitbreidingen: Gebruikers konden extra RAM en randapparatuur toevoegen via de uitbreidingspoorten.

Unieke Eigenschappen

  • Geavanceerdere grafische en geluidsmogelijkheden: De C65 bood veel verbeteringen ten opzichte van de C64, zoals een groter kleurenpalet en betere geluidscapaciteiten.
  • Ingebouwde floppy disk drive: De C65 had een ingebouwde 3.5″ floppy drive. Dit is een vooruitgang ten opzichte van de externe 1541 floppy disk drives van de C64.
  • Verzamelobject: Omdat er zo weinig prototypes zijn geproduceerd, is de C65 een gewild verzamelobject geworden onder retrocomputing-enthousiastelingen.

– C65 Werking en Testen –

Conclusie

De Commodore 65 is een fascinerend stukje computerhistorie. Hoewel het nooit officieel werd uitgebracht, biedt het een blik op wat had kunnen zijn als Commodore had gekozen voor een andere koers. De prototypes die bestaan, zijn waardevolle en zeldzame artefacten die een belangrijke plaats innemen in de geschiedenis van persoonlijke computers.

Lees meer over:

"Are you keeping up with the Commodore? 'Cause the Commodore is keeping up with you."

Commodore 64 Logo Computer Label